Toprak, kil, tebeşir ve saç gibi besin değeri olmayan maddeleri yeme alışkanlığıyla karakterize edilen pika sendromu, aslında ciddi bir yeme bozukluğu…

Üstelik çocuklarda çok daha sık olmakla birlikte her yaştan insanda görülebiliyor. Çocuklarda görülen pika, genellikle vitamin eksikliğini işaret ediyor. Yetişkinlerde ise durum biraz daha karmaşık… Çünkü pika sendromu yetişkinlerde genellikle altta yatan başka bir psikiyatrik hastalığı işaret edebiliyor.

Pika sendromu tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunları kaçınılmaz oluyor. Hastalığın hem fiziksel hem de psikolojik boyutu olduğu için tedavi sürecinde çok yönlü olarak hareket edilmesi gerekiyor. Çocuklarda ve yetişkinlerde pika sendromunun nedenlerini ve tedavi süreçlerini Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Nesrin Dilbaz’la konuştuk.

Çocuklarda özgüven eksikliği, depresyon ve anksiyete riskini artırıyor. Hatta yenilen maddelerin toksik etkileri nedeniyle okuldaki öğrenme düzeyleri düşüyor. Hem okul hem de evde diğer bireylerle olan sosyal ilişkileri de olumsuz yönde etkilediği için bir an önce tedavi edilmeleri gerekiyor.

Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Nesrin Dilbaz

Çocuklarda vitamin eksikliği neden oluyor

Yaygın olarak görülen bir yeme bozukluğu olan pika sendromu çocuklarda en sık 2-3 yaşlar arasında ortaya çıkıyor. Prof. Dr. Dilbaz, çocuklarda genellikle vitamin eksikliğine bağlı olarak bu durumun geliştiğini söyleyerek şöyle devam ediyor:

“Çocuklarda demir, kalsiyum, çinko, B1 vitamini ve B6 vitamini gibi eksikliklerde de pika sendromu görülüyor. Bu vitamin eksikliği giderildiğinde ise sorun çözülüyor.”

Ancak bazen vitamin eksikliği konusu çözülse bile sorun devam edebiliyor. O zaman pika sendromuna neden olan psikolojik sebepler araştırılıyor. “Aile içi iletişim eksikliği, ebeveynlerin ilgisizliği ya da uyaran azlığı çocuklarda yeme bozukluğuna yol açarak pika sendromuna sebep olabiliyor” diyor Prof. Dr. Dilbaz.

Tedavi edilmezse yol açacağı sıkıntıları ise şu şekilde özetliyor:

“Çocuklarda özgüven eksikliği, depresyon ve anksiyete riskini artırıyor. Hatta yenilen maddelerin toksik etkileri nedeniyle okuldaki öğrenme düzeyleri düşüyor. Hem okul hem de evde diğer bireylerle olan sosyal ilişkileri de olumsuz yönde etkilediği için bir an önce tedavi edilmeleri gerekiyor.”

Gençlerde stres, pika sendromu için bir etken

Ergen veya genç yetişkinlerde ise stresle baş etme yöntemi olarak pika sendromu ortaya çıkabiliyor. Prof. Dr. Dilbaz, “Stres, kaygı arttığı zaman bu şekilde bir yeme davranışıyla, stresi kontrol etme, anksiyete ve depresyonla baş etme çabası oluyor” diye konuşuyor.

Peki yetişkinlerde görülen pika sendromu neyi işaret ediyor? Soruya, “Yetişkinlerde pika sendromu olduğu zaman doğrudan psikiyatrik bir hastalık olarak ele alınıyor” yanıtını veren Prof. Dr. Dilbaz şöyle devam ediyor:

“Pika sendromu yetişkinlerde, dopamin eksikliğinden kaynaklandığı gibi şizofreni, obsesif kompulsif bozukluk (OKB) ya da depresyon gibi altta yatan başka bir psikiyatrik hastalık işareti olabiliyor.”

Öncelikle “hastalık” olduğu kabul edilmeli

Pika sendromu mutlaka tedavi edilmesi gereken bir hastalık. Ancak çoğu kişinin, bunun bir hastalık olduğunu kabul etmediğini ifade eden Prof. Dr. Dilbaz, “Bazı durumlarda insanlar yaşadıkları durumu kabul etmez, hatta gizlerler… Tedavi arayışına girmezler. Bu gibi durumlarda vücutta toksik madde birikerek hayati risk oluşturuyor” diyor. Tedavi sürecinin bir ekiple yürütülmesi gerektiğini de vurguluyor Prof. Dr. Dilbaz. Bunun sebebini ise şöyle anlatıyor:

“Eğer hastalığa bir dopamin eksikliği neden oluyorsa bir taraftan psikiyatrist ve ekibindeki psikologla birlikte, hastanın var olan bu psikolojik etmenlerine odaklanılması gerekiyor. Bu tedavi ekibinin içinde bir diyetisyenle birlikte hareket edilerek beslenme planının yapılması lazım. Tedavinin en önemli kısmı bu. Çünkü kişiyi yanlış beslenme eğilimine iten faktörlerin ortadan kalkması şart.”